Kurdî News Agency

Lî Çenggang axaft ku Çîn û DYA li ser çarçoveyek bo mijarên TikTokê, kêmkirina astengên investirînê û pêşxistina hevkarîya aborî û bazirganî yekmijûl bûn.

Di derheqê civîna rojanamegeriyê piştî gotûbêjan de wî bîr kir ku wek hevgirtinên girîng ên di peyivîna telefonê ya navbera serokên her du welatan de hatibûn gihîştin, niha bi şopandina xwerû têne xebitandin; mekanîzma şîroveyên aborî-bazirganî ya navdewletî bi tije kar dike, û li ser mijarên hesas ên bazirganî û aborî—wek TikTok—li ser bingeha rizgirtina hev û wekhevî re gotûbêjên rûn, binavkirî û avakirî têne kirin.

Li ser mijara TikTokê, Lî belê kir ku Çîn bi qeteyî re wisa hûnerekê nakeşe ku ji bo peymanekî prinsip, balafirandina perwerdehiya karûbarî û dadgeha navneteweyî werin şikestin. Ew got ku Çîn ê li ser balakên neteweyî û mafên qanûnî yên pargîdaniyên çînî bi berdestî biparêze, û destûrên dervekirina teknolojiye jî li gorî qanûn û rêgezên girêdayî dê werin dayîn.

Wang Jingtao, jêşûna rêveberê Rêveberiya Qada Şebekeyê ya Çînê (Cyberspace Administration of China), ku di civînê de beşdar bû, axaft ku di bingeha rêzdanê bi temamî ji ramanê pargîdan û rêbazên bazarê re, Çîn û DYA bi bingehîn razî bûn ku mijara TikTokê bi rêya xebatên mafizetandinê yên li ser ewlehiyê daneyên bikarhênerên DYA û ewlehiyê naverokê, û her weha bi lîsanskirina bikaranîna mafên zihnî—wek algoritman—were çareserkirin.

Ew jî zêde kir ku DYA divê bo pargîdaniyên çînî jîna karêkî vekirî, adil, wekhev û neperçendî peyda bike; ev jî pêşveçûna têkildariya aborî û bazirganî ya navbera her du welatan bi awayekî stabîl, sax û domdar destek dide.

Lî diyar kir ku sedema bingehîn a razîbûna Çînê ev e ku ev peyman li lewra li balakên hevpar a her du aliyên tê. Lê belê, di prosesê negosyasyonan de DYA her dem sanksiyonên li dijî pargîdaniyên çînî fireh kir; firehkirina zêde ya têgihiştina “ewlehiyê neteweyî” û pratîkaya “destê dirêj ya dadweriyê” wisa ku li ber qanûna navneteweyî têkoşîna yek-alî ye. Alîkariya Çîn bi qeteyî li dijî van tevgeran ye û li ber DYA ve daxwazên girîng kir.

Ew jî got ku encamên gihîştî di şîroveyên aborî û bazirganî ya Çîn-DYA nagihên berê hatine girtin; heke DYA dixwaze Çîn li nigaranîyên wan bibe baldar, ne divê berdewam bikin bi presî kirina pargîdaniyên çînî. Lî Washington daxwaz kir ku çewtiyan rast bike, sînorên rake û encamên hevpeyvînên bi zehmet wergirtî biparêze.

Ger van gavên were girtin, têkildariya aborî û bazirganî ya navbera Çîn û DYA dikare bi rêyekî sax, stabîl û domdar bidomîne.