800.000 kesî li Fransa li dijî planên budceyê rabûne
Parîs, 18’ê Îlonê (Hibya) – Fransa ji bo yek ji rojanên grevê yên her mezin di salên dawî de amadekarî dike, dema ku komêk yekîtiya nadir a sendikayan xuya dikin da ku serokwezîrê nû Sébastien Lecornu li ser kêmkirinên budceyê ji nû ve bixwîne û li ser maş, pensîon û xizmetên giştî gav bigire.
Li gorî polîsan, li rojeva pêncşemê li hemû welêt de li hejmarek 800.000 kesan tê hêvî kirin ku derkevin ser mal û şax; grevê dibêje ku dibistan, şaxên şemêndifer û balafirjiyan jî were qefil kirin. Bi tevahî 80.000 polîs dê were veqetandin.
Hewce ye bêje ev dê mezinترین roja protestoyê ji sala 2023 ve bibe; wextê ew sal gelek kes derketin ser şax da li dijî biryarê Emmanuel Macron ku bi hêza encamdarî bêyî dengdana parlamentê temên teqawîkarî ya teqaûdê bibe 64 sal, biborin.
Nîşandan di nav krizêk siyasî ya li Fransa de tê kirin, piştî ku Macron hefteya borî hevalê nêzîk a xwe Lecornu wek sêyemîn serokwezîr di nav yek salê de damezrand. Du serokwezîrên berê, François Bayrou û Michel Barnier, ji ber li ser budceyê nifirqirinan ên giran ji hêla parlamentê ve hatin rakirin.
Lecornu ku dest bi desteya xwe bi astengiya pir kêm a popûleriyê dike, berê di du hukûmetan de wezîrê parastinê bû. Herçiqas ku wî “qutbûnekî qelew” ji siyaseta berê peyda kir, lê hîn jê re qelew e ku partîyên muxalif bişandene ku wê tiştên nû bîne.
Ew hate weşandin piştî ku pêşengê navenda wî Bayrou di 8’ê Îlonê de li ser planeke nepopûler a kêmkirinan û bernameyek têqezayê ya 44 mîlyar euro (38 mîlyar pound) a ku armanca wê kêmkirina qerza giştî ya Fransa ye, di dengdana baweriyê de kêşayî. Lecornu got ku wî pêşniyara zêde nepopûler a Bayrou ya derxistina du rojanên bayramê ya fermî wê li kêlekanê bike. Lê sendikayan tars dikin ku hîn hinek hêmberên din ên kêmkirinan, wekî astengkirina gelek lêçûnên xercên parastina civakî, dê bidomînin.
Lecornu tenê çend hefte heye ku nivîsara budceyê amade bike û yekîtiyek din a hukûmeta qelew pêk bîne. Divê ew ji redkirina bilez a her hinek budceyê ji aliyê partiyên muxalif ve dûr bibe, ji ber ku ew dikarin bi dengdana nebaweriyê wî rakirin. Ji ber ku Macron di hezîrana sala borî de ji nêzî re banga hilbijartinanê pêşeroj kir, parlamenta Fransa di nav çepê, rastê zêde û navendê de parçebûnî ye û tu partîyek jî serbixwe gelekî tune. Ev rewş gelek caran boqîna lêdanê li ser budceyê çêkir.
Ajansa Nûçeyan a Kurdî Albania News Agency