Kurdî News Agency

Ev hejmar, ji lêkolînên ku ji hêla Agenziya Myara re bo Navenda Analîz û Têkilîya Krîzê bi rêya rojanî, telefon, online û SMS hate kirin, têne derxistin û xwedî tesîra gelek faktorên civakî, aborî û siyasî di navbera 1ê Tîrmeh û 30ê Îlonê de ye.

Li gorî lêkolînê, hemayê vê carê bi bûyerên civakî û rojane zêde xwedî temsîl bû ji ber pêşveçûna siyasî an jî aborî. Bûyerên wekî girtina serokê bajarê Varna balê giştî xwestin û taybet di medyayê û torên civakî de hişyarî û bêerdirêjî çêkirin. Lê her weha, sûc û bûyerên din hê jî tenê alîkarên bingehîn yên tenzîya civakî ne.

Ji aliyê aborî ve, astenga bêkarî hîn jî nizm e û ne gihîşt qelsa kêmiyê ya karkeran. Inflasyon hêdî hêdî zêde dibe, lê li asta xeternak tune ye. Rêjeya rüşwetê di nav Yekîtiya Ewropî de ji nizmterîn e, û ev bi awayekî pozîtîf ser nirxê tesîr dike. Nirxa sûcên ragihandî per capita sinorî ye, lê hêrsandîya kêm a li ser hukûmet û hêzên asayîşê dikare bibe sedema ragihandinên kêmtir.

Daneyên sosyolojîk nîşan dide ku şubheya berdewamekî li ser hukûmet û parlaman heye, di heman demê de desteya seroktiyê di nav raya giştî de wekî pozîtîf tê dîtin. Di pêşandana raya giştî de guhertinên mezin nehatin dîtin. Rêya li ser rewşa perwerdehiya darayî ya kesane di navbera xerabî û rawestandinê de tê parve kirin, û gelek hindek emel li ser başbûn hene. Ew hêviyên li ser zêdebûna bihayê hîn jî bilind in û nîşanê nigaranîya berdewam a gelê ne.

Li medyayê naverokên nebaş hîn jî ji yên baş zêdetir in, û di torên civakî de şîroveya tenqîdî zêdetir tê dîtin. Bûyerên havînê wekî agir, kemîya avê, neqazîyên siyasî, zêdebûna kêmîntirî maşa û nêzîkbûna derxistina ewroyê di nav mijarên giştî yên girîng de hene. Ewlehiya rê di heman demê de bûyerekî nîşanê û sedemekî zêdebûna tenzîye ye.

Analîstên civakî pêşbînî dikin ku di çarê hemayê de, bi taybetî di têkiliyê bi pêşveçûna siyasî de, tenzîya civakî zêde bibe. Di rojan ber û piştî derxistina ewroyê de hêrs û bêerdirêjiyên din hene, ku dikarin nigaranîya giştî zêdetir bikin.