Kurdî News Agency

Li gorî çar dîplomatên NATOyê, herçiqas gihîştina peymanekê hîn jî armanca ku her roj diqewime be, hin hevpeyman dixwazin bêjin ku ew “xêzên sor” hene ku berê din hemû tiştan divê di derbarê wan re alîkarî û şîrove were xwestin. Van mijaran di têketina Kievê nav hevpeymanîya, di cihkirina leşker û çalakiyên çengalî li erdên hevpeyman û di pêwerdeya li ser rêz kirina qanûna navneteweyî de têne girtin.

Wezîra derve yên Fînlandyayê Elina Valtonen di gotûbêjekê ya xwe re bi POLITICO re wisa axivî: “Di dawiya rojan de, derbarê meseleya NATOyê xwe NATO biryar dide. Niha em xêzên sor bi hev re, bi heval û hevpeymanên xwe re, diyarkirin.”

Ev hêza nû ji piştî wiya hat ku dewletên Ewropî di dawiya mehê borî de bi planek aşitiyê hatin şewitandin ku bi navdarbûna Dewletên Yekbûyî û Rûsyayê hatiye amadekirin û bi giştî wekî planek ku ji Moscow re hêsantir e tê dîtin, bi bê-amadekî hatin girtin. Ji wî demê ve Ewropayî xwe projeyên ber-dij de şandin, lê her wisa jî wergirtina peymanekî hîn nexwestî xuyadide.

Wezîrên derve yên NATOyê ê çarşembê li Brükselê hevbibin, û ev dê yekem derfetê rastîn bide dewletan ku di nav hevpeymanî de li ser çarçoveyên sereke yên plana aşitiyê axavtin. Zirve dê roja piştî ko nûnerê Dewletên Yekbûyî Steve Witkoff ji bo axaftinên girîng di Moskva de bi Serokê Dewletê Rûsyayê, Vladimir Putin, re hevdîtin bike, were lidarxistin.

Serokê NATOyê Mark Rutte duşem re wisa got: “Gelek girîng e ku Dewletên Yekbûyî li ser van hewldan rêberî bikin.” Lê ew di axaftina xwe re bi rojnamevan li Brükselê de zêde kir: “Her pirsa ku di peymana dawîkirina şerê de bi NATO re têkildar be, albat hebe, dê bi taybetî û jûda bi NATO re were gotûbêjkirin.”

Rutte got ku niha di nav hevpeymanên pêkhateya NATOyê de li ser têketina Ukraynayê nav NATOyê “yekdengî” tune ye, lê herdu rewşê de wisa jî bû: peymana bingehîn a sazbûna hevpeymanîya 1949an, ku di teoriyê de ji bo dewletên nû siyaseta deriyên vekirî di destûr de dike, “hê jî derbasdar e.”

Qelemnekê ya berê ya plana nû destûrên zêde-şikestkar li ser hevpeyman daxistibûn: rawestandina qebûlkirina endaman nû, soza neşandinê leşkeran bo Ukraynayê û xwestina ku di tûze de bernasek were lêzêdekirin ku her tim têketina Kievê asteng bike.